Mrozoodporne kiwi (Aktinidia ostrolistna)

Aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta) to ciekawe, produktywne pnącze dorastające do długości 20 - 30 m. Roślina ta pochodzi z północnych Chin, jest mrozoodporna w całej Polsce, nawet w polskim biegunie zimna - Suwałkach wyda smaczne owoce.

Nasze kiwi wydaje zielono - żółte lub czerwono różowe owoce wielkości 2-3 cm. Są one zatem mniejsze niż kiwi kupowane w sklepach. Aktinidia ostrolistna daje jednak owoce pozbawione włosków na skórce, można je zatem spożywać bez obierania, zupełnie jak winogrona. Smak owoców jest bardzo dobry. Przypomina kiwi:) i melona. Jest bardzo słodkie. Wiele osób twierdzi, że smak aktinidii ostrolistnej jest lepszy i słodszy niż kiwi kupowanego w sklepach. Owoców możemy się spodziewać w październiku.

Wartości odżywcze mrozoodpornego kiwi:
Zawiera witaminę C w ilości około 70 mg na 100 g, czyli trochę więcej niż w pomarańczach (55). Oprócz tego zawiera min. żelazo. Duża ilość witaminy C w owocu poprawia wchłanianie żelaza z pokarmu, zatem Actinidia arguta polecana jest osobom cierpiącym na anemię.

Uprawa :
Mrozoodporne kiwi wymagania glebowe ma umiarkowane - urośnie na każdej glebie o dobrym drenażu. Najlepiej mu jednak będzie na żyznej, próchniczej ziemi.
Stanowisko: Jak większość roślin owocowych najobficiej owocuje w pełnym słońcu, jednak aktinidia ostrolistna toleruje dość dobrze półcień. Nadaje się zatem do leśnego ogrodu

Ważną kwestią, którą należy uwzględnić jest zapylenie. Większość odmian wymaga egzemplarza męskiego w promieniu 8 m, by doszło do zawiązania owoców. Odmiana Issai, czy Dr.Szymanowski są samopylne, ale również one lepiej owocują gdy mają w pobliżu egzemplarz męski.

Odmiana Issai jest bardzo mała (dorasta do 1-2m) nadaje się zatem nawet do najmniejszego ogrodu.

Krótki filmik po angielsku o przycinaniu mrozoodpornego kiwi.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii.

Sosna syberyjska

Sosna syberyjska (Pinus sibirica), inna nazwa, częściej używana to cedr syberyjski to wolno rosnące, długowieczne drzewo dorastające do 30-35 m wysokości. Należy do rodziny sosnowatych. Jak nazwa sugeruje cedr syberyjski jest bardzo odporny na mróz. Znosi temperatury spadające poniżej 50 stopni Celsjusza.

To właśnie tą roślinę opisuje Wladimir Megre w serii książek "Anastazja". To właśnie sosna syberyjska daje orzechy cedrowe. Orzeszki te są właśnie głównym produktem sosny syberyjskiej. Są bardzo bogate w wartościowe nienasycone kwasy tłuszczowe. Zawierają również dużo mikroelementów. W smaku są bardzo dobre, bardzo delikatne, słodkie z lekkim żywicznym posmakiem. Niestety cedry syberyjskie nie produkują orzechów cedrowych w dużej ilości. Plon z ha wynosi kilkadziesiąt do około stu kilogramów. Jest to wartość średnia, gdyż sosna syberyjska plonuje przemiennie. Większy plon występuje raz na kilka lat. Wpływa to na cenę orzeszków cedrowych - zazwyczaj ponad 100 zł za kilogram. Większość orzeszków cedrowych pochodzi z naturalnych stanowisk na Syberii, istnieją jednak plantacje, gdyż popyt na orzeszki cedrowe jest w dużej mierze niezaspokojony (i chyba nigdy nie będzie). Z orzeszków produkuje się również olej.

Drewno sosny syberyjskiej jest dość wartościowe, jednak wolne tempo wzrostu tego drzewa powoduje, że nie jest to dobry kandydat, jeśli zależy nam na dużej ilości drewna.

Również z drewna pozyskuje się wanilinę - popularny aromat wykorzystywany w przemyśle spożywczym.

Uprawa sosny syberyjskiej:
Sosna syberyjska preferuje gleby o dobrym drenażu, choć toleruje gleby bagienne. Rośnie w tym drugim przypadku gorzej. Jest to (jak większość sosen) gatunek wybitnie światłożądny
Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii.

Dereń jadalny

Dereń jadalny (Cornus mas) to krzew lub drzewo dorastające do 3-7 m. Należy do rodziny dereniowatych. Geograficznie dereń jadalny pochodzi z Azji mniejszej w Europy południowo - wschodniej.

Dereń właściwy, bo taka nazwą również znana jest ta ciekawa roślina pożyteczny zaczyna być już na przełomie lutego/marca, kiedy kwitnie. Stanowi zatem cenna roślinę miododajną. Co ciekawe zaczyna kwitnąć zanim pojawiają się na nim liście. Dereń właściwy jest lubianym pokarmem mszyc, co sprawia, że często oprócz nektaru i pyłku dostarczać może również pszczołom spadzi.

W miarę postępu czasu w okolicach końca lipca (w zależności od odmiany)dereń zaczyna wydawać pierwsze owoce - główny produkt derenia. Owoce z dziczek mają zazwyczaj kwaskowo - cierpki smak, jednak po całkowitym dojrzeniu owocu zmienia się on w przyjemny, podobny do śliwek. Owoce derenia zawierają witaminę C, dlatego w przeszłości był wykorzystywany jako środek do leczenia szkorbutu. Medycyna ludowa wykorzystywała również niedojrzałe owoce derenia jadalnego do leczenia cholery, a kwiaty do leczenia biegunek.

W przeszłości owoce derenia zalewano wodą morską i robiono z niego produkt przypominający oliwki.
Dereń jadalny nadaje się do robienia dżemów i konfitur, choć z powodu niskiej zawartości pektyny wymaga również dodatku innych bogatszych w ten składnik owoców.
Słynne są również nalewki na dereniu - dereniówki. Dereniówka była w przeszłości wyrabiana zazwyczaj w dworach szlacheckich. Większość szlachciców sadziła derenia w swoim dworze właśnie w tym celu. Może to stanowi przyczynę tego, że w czasach komunizmu owoc ten został zapomniany? Dlatego, że tak nierozerwalnie kojarzyła się z "pańskimi" czasami, luksusem, czy polskim dziedzictwem narodowym?

Owocowanie zależy od odmiany i może rozciągać na prawie 4 miesiące - od końca lipca do połowy października. Plony owoców z jednego drzewa mogą dochodzić do kilkudziesięciu kilogramów. Kolor owoców to również w zależności od odmiany od białego, przez żółty do czerwonego. Plony derenia jadalnego zdecydowanie poprawia obecność innej odmiany derenia jadalnego w promieniu 30m.

Cenne jest również drewno derenia. Jako, że posiada bardzo dużą gęstość tonie w wodzie. Z wiadomych względów nie było one nigdy wykorzystywane do budowy łodzi:)Rzemieślnicy uznawali go za bardzo wartościowe. Było używane do produkcji dzid, broni, łuków, czy trzonków do narzędzi.

Uprawa derenia jadalnego:

Wymagania glebowe dereń jadalny ma niewielkie. Toleruje gleby bardzo ciężkie, choć muszą charakteryzować się chociaż przyzwoitym drenażem. Może rosnąc na bardzo zasadowych i umiarkowanie kwaśnych glebach. Roślina może rosnąć w półcieniu.
Dereń jadalny może stanowić jadalny żywopłot - wiatrochron, jednak wtedy nie będzie bardzo produktywny jeżeli chodzi o ilość owoców. Nie znosi natomiast wystawienia na wiatry morskie.

Jakie są jednak idealne warunki uprawy derenia jadalnego, które zapewnią maksymalne plony?
To miejsce osłonięte od wiatrów, o żyznej, wilgotnej glebie stanowisko w pełnym słońcu.

W Polsce dostępne są następujące "kulinarne" odmiany derenia właściwego:
Macrocarpa, Jolico, P5, Flava, Ekzoticzni, Elegantnyj, Jantarnyj, Korałłowyj Marka, Wydubieckij

Na Ukrainie można zdobyć dużo więcej odmian tej ciekawej, nieco w Polsce zapomnianej rośliny.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii.

Czego oczekują czytelnicy?

Czego oczekują czytelnicy?
Dzisiejszy post dotyczyć będzie Waszych preferencji i tego o czym chcielibyście przeczytać na tym blogu.
Może ktoś z Was zna jakąś ciekawą roślinę, którą można w Polsce uprawiać, jest wartościowa i mało znana?
Może ktoś z Was zna nazwę jakiejś rośliny i wie, że można ją uprawiać w Polsce, ale nie ma na jej temat jeszcze żadnych informacji po polsku?

Sugestie proszę zostawiać w komentarzach

Miłorząb dwuklapowy

Na zdjęciu liście i niedojrzałe owoce miłorzębu japońskiego.

Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba) zwany również miłorzębem japońskim to drzewo jedyne w swoim rodzaju (dosłownie - miłorząb japoński nie ma żyjących obecnie "krewnych"). Miłorząb jest uważany za żywą skamienielinę - gatunek ten istnieje od 270 milionów lat!

Miłorząb japoński to wolno rosnące drzewo dorastające w ojczyźnie (wbrew pozorom nie Japonii a Chinach) do 40 m.

Na świecie bardzo popularne są różne suplementy diety w których głównym surowcem jest ekstrakt z liści. Jego głównym działaniem ma być poprawienie pamięci i koncentracji. Te właściwości są osiągane przez poprawienie ukrwienia mózgu. Jak się okazało całkiem niedawno ta poprawa ukrwienia nie ogranicza się tylko do mózgu. Dlatego wykorzystuje się ekstrakt z liści miłorzębu dwuklapowego do leczenia impotencji oraz zwiększania libido. W przypadku kobiet tą drugą przypadłość ma leczyć szczególnie dobrze (jak wiadomo leczenie impotencji u kobiet może być trudne, by nie rzec niemożliwe;) Czyżby zatem można było uzyskać naturalną Viagrę prosto z lasu? Czas pokaże:)

Inne schorzenia w których wykorzystuje się właściwości ekstraktu z miłorzębu japońskiego do ich leczenia/poprawy:
-hemoroidy
-utrata słuchu u osób starszych
-obrzęki limfatyczne

Liście miłorzębu japońskiego to nie jedyny produkt, jaki można uzyskać z tej rośliny. Drugim są orzechy. Miłorząb dwuklapowy to roślina dwupienna, czyli do zapylenia potrzebuje zarówno męskiego jak i żeńskiego osobnika. W parkach w Polsce sadzone są niemal wyłącznie egzemplarze męskie. Przyczyną tego jest sposób zapylania...
Kilkadziesiąt milionów lat temu rośliny nie korzystały z usług pszczół w celu zapylania. Powód był prosty - pszczoły jeszcze wtedy nie istniały. Rośliny przenosiły pyłek za pomocą np. much. Jak zatem przyciągnąć much? Zwabić je kuszącym je zapachem.
Kwitnący żeński osobnik miłorzębu japońskiego wydziela podczas kwitnienia zapach,który przypomina "oczyszczalnie ścieków w gorący, parny dzień":)

Jeden egzemplarz męski jest w stanie zapylić około 5 osobników żeńskich. Można również zaszczepić gałąź z osobnika męskiego na osobnika żeńskiego. W obydwu przypadkach zapylenie będzie bardzo dobre.

Wróćmy do orzechów miłorzębu.
Są jadalne zarówno na surowo jak i po ugotowaniu. Surowe mają smak podobny do orzeszków piniowych (nasion sosny). Po ugotowaniu smakują jak skrzyżowanie kasztanów jadalnych i ziemniaków. Z orzechów można wytłoczyć jadalny olej.

Surowych orzechów nie należy spożywać w dużej ilości z powodu posiadania przez nie substancji(z ang. 4'-methoxypyridoxine) niszczącej witaminę B6. Obróbka termiczna niszczy ww szkodliwą substancję.

Miłorząb japoński uprawa:
Jest to drzewo o bardzo małych wymaganiach glebowych. Będzie rósł na większości gleb pod warunkiem, że gleba ta ma dobry drenaż. Poradzi sobie na większości stanowisk, nawet wystawiony na silne wiatry. Najlepsze i największe okazy (a także dające największe plony orzechów) dają jednak miłorzęby w miejscach osłoniętych od wiatru, w żyznej glebie raczej o wyższym(7 lub 8) niż niższym pH.

Miłorząb wymaga stanowiska słonecznego. Niezwykłą jest wytrzymałość miłorzębu na zanieczyszczenia powietrza, nadaje się więc do sadzenia w miastach (tylko męskie egzemplarze!).

To ozdobne drzewo, jakim niewątpliwie jest miłorząb (piękne wachlarzowate liście) jest i było sadzone przy świątyniach buddyjskich i taoistycznych. Dorosły, przyświątynny egzemplarz miłorzębu przetrwał atak atomowy na Hiroszimę w 1945. Siła eksplozji zniszczyła świątynie i pozbawiła miłorząb liści i dużej części gałęzi. Mimo ogromnej dawki promieniowania miłorząb następnego roku urosły mu liście, zakwitł oraz wydał owoce.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii

Eleuterokok kolczasty

Eleuterokok kolczasty(Eleutherococcus senticosus) to wolno rosnący krzew dorastający do 2m, należy do rodziny araliowatych (Araliaceae).

Głównym i chyba jedynym zastosowaniem tego krzewu są jego potężne właściwości lecznicze. Jego inna nazwa to żeń szeń syberyjski. O ile eleuterokok nie jest zbyt blisko spokrewniony z żeń-szeniem właściwym (Panax ginseng), to posiada równie duże i podobne właściwości lecznicze. Co jeszcze bardziej komplikuje sprawę, to fakt, że eleuterokok posiada zupełnie inne substancje czynne niż ww. żeń szeń właściwy.

Zatem jakie właściwości lecznicze nasz żeń szeń syberyjski posiada?
-jest adaptogenem, czyli rośliną, która zwiększa odporność na stres oraz ogólną wydolność i zdrowie organizmu
-obniża poziom cholesterolu
-obniża poziom cukru
-jest przeciwutleniaczem
-działa łagodnie przeciwzapalnie
-opóźnia postęp demencji starczej
-łagodzi dolegliwości okresu menopauzy
-poprawia pamięć
-łagodzi skutki uboczne chemio i radioterapii
-rozszerza naczynia krwionośne, przez co obniża ciśnienie krwi
-mówi się, że regularne stosowanie wydłuża życie
-poprawia libido:)


O czym należy pamiętać, gdy zażywamy eleuterokoka kolczastego? Oto list:
-nie należy pić napojów z kofeiną w czasie kuracji
-jednorazowa kuracja nie powinna trwać dłużej jak 3 tygodnie
-nie należy podawać go dzieciom

Surowcem leczniczym jest kłącze i korzeń eleuterokoka kolczastego. Jako, że eleuterokok w porównaniu do żeń szenia jest dużo większy zbiór surowca nie niszczy go (o ile nie zniszczymy większości korzeni). Najlepiej zbierać tylko kłącza. Przy rozsądnych zbiorach możemy uzyskiwać plon kłączy co roku. To sprawia, że żeń szeń syberyjski jest dużo lepszy niż żeń szeń właściwy - pozyskiwanie surowca leczniczego z żeń szenia właściwego jest równoznaczne ze zniszczeniem rośliny. Ta tak trudna i wymagająca w uprawie roślina jaką jest żeń-szeń właściwy po 8 latach uprawy daje plon w wysokości kilkudziesięciu g, proszę to porównać z corocznym (od 3-4 roku po posadzeniu)regularnym plonem krzewu, którego kłącza dochodzą do 5 m! Kłącza należy zbierać na jesień, po opadnięciu liści.

Jak zatem to cudo uprawiać?
Eleuterokok kolczasty preferuje stanowiska w pełnym słońcu oraz osłonięte od wiatrów. Najlepiej rośnie na glebie żyznej, bogatej w próchnicę, o dobrym drenażu. Jednak da sobie radę również w ziemi ubogiej, lekkim zacienieniu, ważne by miał dobry drenaż.

Zdjęcie dzięki uprzejmości wikipedii

Róża pomarszczona

Róża pomarszczona (Rosa rugosa) to gatunek krzewu należącego (a jakże)do rodziny różowatych. Dorasta do wysokości około 2m i takiej samej rozpiętości.

Jest to owocodajny krzew, produkujący duże (jak na róże) 2-3 cm owoce o łatwej do oddzielenie od nasion pulpie. Posiada wiele mikroelementów oraz witamin (A, C, E) Witaminy C róża pomarszczona zawiera do 6000 mg na 100g. Dla porównania podam, że porzeczki czarne zawierają 180 mg, pomarańcza i cytryny po 50 mg a jabłka 9mg w takiej samej wadze owoców. Zatem dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka (około 60mg) może zostać pokryte poprzez zjedzenie już 1 owocu. Kolejną ciekawą rzeczą w róży pomarszczonej są nienasycone kwasy tłuszczowe, które również jej owoce zawierają.

Owoce wynosi Rosa rugosa nadają się na przetwory, typu dżemy, konfitury, soki, wina zimowe. Z płatków kwiatów róży można wytwarzać przepyszną i bardzo aromatyczną konfiturę.

Smak surowych owoców jest.. bardzo niespecjalny. Nie chodzi o to, że są niesmaczne. One po prostu nie mają za bardzo smaku:) Minimalnie mączysto - kwaśne.

Wymagania glebowe róża pomarszczona ma bardzo skromne - urośnie nawet na ubogich, piaszczystych glebach, jest odporna na zanieczyszczenie powietrza oraz zasolenie gleby. Najlepiej różę pomarszczoną usytuować na stanowisku słonecznym - wtedy kwitnie i owocuje najobficiej. Jeżeli o kwitnieniu mowa - Rosa rugosa to dobra roślina miododajna.

Zdjęcie dzięki uprzejmości wikipedii

Stewia

Stewia to rodzaj roślin należąca do rodziny astrowatych. Głównym gatunkiem uprawnym stewii (dalsze informacje będą tyczyć się tego gatunku)to (Stevia rebaudiana)Jest to roślina zielna pochodząca z Ameryki Południowej. Zarazem to pierwszy gatunek na naszym blogu, który nie nadaje się do całorocznej uprawy na zewnątrz.
Dlaczego zatem umieszczam tę roślinę na blogu?

Ponieważ jest bardzo wartościowa;) i nadaje się do uprawy na parapecie domu. Głównymi właściwościami stewii są jej bardzo cenne właściwości słodzące. Wynika to z tego, że roślina ta zawiera stewiozydy oraz rebaudiozydy. Te substancje chemiczne są 40 do 300 razy słodsze od sacharozy (cukru stołowego, używanego przez większość ludzi do słodzenia np.herbaty). Świeże liście są około 5 razy słodsze od cukru, natomiast suszone 10-20 razy!

Dlaczego zatem stewia nie jest szerzej znana a nawet używana? Powodów jest wiele.
Zaczniemy od tych oficjalnych.

Na stewii nie przeprowadzone odpowiednich badań w USA czy UE. Co ciekawe w USA można stosować stewię jako suplement diety (stewia posiada ciekawe właściwości lecznicze, o czym za chwilę) ale nie można stosować(czy może bardziej trafne reklamować i sprzedawać) jako słodzik.

Nieoficjalnie... właścicielem patentu na aspartam (najpopularniejszy słodzik w USA) jest firma Monsanto (producenta herbicydu Roundup oraz lidera w dziedzinie żywności GMO). Wprowadzenie taniej, naturalnej alternatywy, której nie można opatentować nie byłoby w interesie tego biotechnologicznego giganta. Światowy rynek sztucznych słodzików jest warty 3 miliardy dolarów.


W Japonii stewie stosuje się jako słodzik od około 30 lat. Robiono wiele badań i w żadnym nie wykryto negatywnego wpływu na zdrowie ludzi lub szczurów. Natomiast używanie aspartamu do celów spożywczych jest w Japonii zabronione - z powodu udowodnionych negatywnych skutków ubocznych...

Wróćmy zatem do stewii - właściwości lecznicze:
-bakteriobójcze
-grzybobójcze (np. pleśniawki, drożdżyca - candida albicans)
-zwiększa podatność organizmu na insulinę - wykorzystuje się ja do leczenia cukrzycy typu 2
-leczenie egzemy
-leczenie zapalenia skóry
-poprawia trawienie
-przyspiesza leczenie ran, sprawiając, że lepiej(a możne raczej gorzej:), bo mniej widocznie zabliźniają się)

Stewia lubi ziemię żyzną, dość wilgotną. Stanowisko najlepiej w pełnym słońcu. Może być wynoszona na lato na dwór. Rośnie szybko, im większa doniczka tym szybciej rośnie. Stewię
rozmnaża się z nasion, choć bardzo mała część kiełkuje. Najlepiej stewię rozmnażać wegetatywnie (sadzonkowanie).

Smak stewii jest dość przyjemny, choć szczerze mówiąc nie smakuje aż tak dobrze jak cukier. Wyczuwa się minimalny gorzkawo-lukrecjowy posmak. Autor wpisu zrobił 1 ciasto na bazie A-rebaudiozydu - substancji wyekstrahowanej ze stewii. Smak był nie specjalny, nie wiadomo jednak czy powodem była zbyt duża ilość kardamonu, substancja słodząca, czy brak umiejętności kulinarnych:D Z doświadczenia wiem, że bardzo dobrze smakuje A-rebaudiozyd w połączeniu z cukrem lub miodem. Wtedy możemy zużyć mniej cukru czy miodu.
Kolejnym plusem stewii, jest to,że w przeciwieństwie do np. aspartamu nie rozkłada się pod wpływem gotowania - temperatura rozkładu substancji słodzących wynosi około 200 stopni Celsjusza.

Aktualizacja po roku uprawy stewii:
Stewia jest niezwykle podatna na gnicie jeśli stoi w wodzie (wystarczy, że trzy dni w podstawku pod doniczką stoi woda) a cała roślina dość szybko więdnie. Zdecydowanie lepiej ją przesuszyć niż zalać. Mogę określić, że jest to roślina dość trudna w uprawie.

Warte dodania jest również fakt, że im starsze liście tym są one słodsze.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii

Jarząb domowy

Jarząb domowy (Sorbus domestica) to drzewo z rodziny różowatych, dorasta średnio do wysokości około 20 m. Pochodzi z południowych części Europy. To jedno z najstarszych drzew użytkowych klimatu umiarkowanego, zostało wyparte przez "nowocześniejsze" gatunki sadownicze.

Jego głównym produktem są jego owoce, których w ciepłe lata i na dobrych glebach produkuje dużo.
Owoce najbardziej nadają się na przetwory (dżemy, syropy, nalewki), gdyż są dość cierpkie(podobnie jak owoce popularnej jarzębiny), jednak owoce po przymrozkach i uleżeniu wg. angielskich źródeł przypominają "ambrozję". Czasami proces uleżenia rozpoczyna się już na drzewie, co sprawi, że niektóre owoce można jeść prosto z drzewa. W smaku przypominają pieczone, pikantne jabłka - dość niezwykłe połączenie. Jeśli nie zostaną zebrane przez człowieka stanowić będą zimowy pokarm dla ptaków.

Drewno jarząb domowego wykorzystywane jest między innymi do produkcji mebli.

Wymagania glebowe jarząb domowy ma niewielkie, choć jeśli zależy nam na obfitym owocowaniu należy posadzić jarząb domowy na glebie żyznej, z dobrym drenażem.

Drzewo to toleruje półcień, jednak do wydania sensownej ilości owoców potrzebuje pełnego słońca, zwłaszcza w Polsce wschodniej i północnej.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii

Karagana syberyjska

Karagana syberyjska (Caragana arborescens) to krzew lub niskie drzewo (do 6m) pochodzące z rodziny bobowatych (Fabaceae), dawniej motylkowatych. Pochodzenie zobowiązuje, więc karagana syberyjska jak inne rośliny z tej rodziny również ma zdolność wiązania azotu atmosferycznego z powietrza. Dzieje się to dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi.

Karagana syberyjska jest w Polsce uprawiana jako krzew/drzewo ozdobne lub żywopłot. Cenna roślina miododajna (kwiaty są żółte), choć okres kwitnienia przypadający na maj-czerwiec jest trochę krótki.

Inne zastosowania :

-Rekultywacja terenu i poprawa żyzności gleby - karagana urośnie na prawie każdej glebie (byle miała dobry drenaż), właściwie to karagana syberyjska jest w stanie rosnąć ( i radzi sobie dobrze )nawet na czymś co glebą nazwać nie można np. wierzchniej powierzchni hałd górniczych, popękanym betonie/asfalcie. Z czasem poprawa żyzność gleby i umożliwi uprawę innych, bardziej wymagających gatunków roślin

-Produkcja żywności dla ludzi - ugotowane niedojrzałe strąki mają łagodny smak, stanowią substytut fasolki szparagowej, surowe niedojrzałe nasiona smakują jak groszek zielony, są pewne wątpliwości, czy ludzie mogą spożywać je (surowe) w dużej ilości. Nie ma jednak zanotowanych przypadków zatrucia.

Pasza dla zwierząt - liście i gałęzie mogą stanowić paszę dla zwierząt (krowy, owce, kozy), zawierają około 18-19% białka. Nasiona zaś stanowią dobrą paszę dla kur (12% tłuszczu i aż 36% białka). Również dzikie ptaki zimą/jesienią żywią się nimi

Barwnik - Z liści uzyskuje się niebieski barwnik

Wiatrochron - karagana syberyjska dobrze nadaje się na chroniący od wiatru żywopłot.

Schronienie - Dla ptactwa domowego hodowanego na wolnym wybiegu stanowić może schronienie przed ptactwem drapieżnym.

Lekarstwo - w tradycyjnej medycynie chińskiej używa się całej rośliny do leczenia raka piersi oraz schorzeń ginekologicznych.

Karagana syberyjska jak nazwa wskazuje jest dość odporna na mrozy;) znosi spadku temperatur do -45 stopni C. Wymaga stanowiska w pełnym słońcu.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii

Leśne ogrody

Dzisiejszy post zawierać będzie link do moich artykułów o leśnych ogrodach, czyli ogrodach projektowanych na wzór lasu, zawierających wiele pięter roślinności. Ten cykl artykułów można zobaczyć po kliknięciu tutaj.

Życzę miłej lektury

Amarantus - Szarłat wyniosły

Dzisiejszy post dotyczyć będzie kolejnej rośliny o bardzo ciekawych właściwościach. Amarantus, lub inaczej Szarłat wyniosły (Amaranthus cruentus ) to jednoroczna roślina dorastająca do około 2m rodem z Ameryki Południowej. Należy do jednych z najstarszych roślin uprawnych świata.

Część jadalną stanowią : dojrzałe nasiona, liście i młode pędy. Liście i pędy stosuje się jako substytut szpinaku, zazwyczaj najpierw gotuje się je. Nasiona amarantusa można stosować jako zamiennik pszenicy. Wytwarza się z nich mąkę, popping - coś w rodzaju prażonej kukurydzy lub ryżu preparowanego. W smaku popping ma przyjemny, lekko orzechowy smak. Autor wpisu jeszcze nie jadł liści ani innych części, czy produktów z amarantusa, podobno są smaczniejsze niż szpinak

Teraz to, co amatorzy rzadkich roślin i zdrowego odżywiania lubią najbardziej, czyli wartość odżywcza:

-Zawiera 5 razy więcej żelaza niż szpinak - 15 mg w 100 g nasion
-Ziarna mogą być spożywane przez osoby z nietolerancją glutenu
-Liście zawierają witaminę A, K, B2, B6, B9
-Liście i nasiona zawierają wiele makro i mikroelementów


Liście i młode pędy zawierają kwas szczawiowy, co sprawia, że nie powinny być spożywane często i w dużych ilościach( tak samo jak szpinak, szczaw i rabarbar. Najlepiej spożywać liście młode, z roślin przed kwitnieniem. Nie jest to specjalnie trudne, gdyż po tym czasie te części stają się mniej smaczne.

Upraw amarantusa jest dość prosta. Nasiona wsiewa się po przymrozkach majowych bezpośrednio do gruntu lub (na mała skalę) można przesadzać sadzonki wcześniej zasadzonych nasion z doniczki(również po majowych przymrozkach)

Ciekawostką jest fakt nazywania Amarantusa "zbożem XXI w." mimo, że wg. botaniki amarantus wcale zbożem nie jest..

Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikipedii

Kolcowój pospolity

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum) to roślina z rodziny psiankowatych (Solanaceae),czyli tej samej do której nalezą ziemniaki, pomidory, bakłażany, papryka, tytoń oraz wiele, wiele innych.  Ten płożący się krzew dorasta do około 3 metrów.

Zastosowanie kolcowoju pospolitego:
Ta owocodajna roślina o bardzo wielu właściwościach leczniczych i odżywczych znana jest pod nazwą goji, a nazwa marketingowa jej owoców to "jagody goji". Jest uważana, za żywność funkcjonalną, czyli taką, która oprócz tego, że dobrze smakuje to jest ceniona ze względu na korzyści, które przynosi zdrowiu. Sam kolcowój (liście i gałęzie) może stanowić paszę dla zwierząt.

Jak stać się posiadaczem rośliny rodzącej jagody goji?
Goji możemy uprawiać w naszym klimacie. Kolcowój pospolity łatwo rozmnaża się z nasion lub (trudniej) przez sadzonki. O ile siewki i sadzonki są dość drogie gdy chcemy kupić "jagodę goji" (widziałem na allegro 10 cm siewki za 30zł) to nasiona można kupić dość tanio, już za kilka złotych. Używając w czasie poszukiwań sadzonek nazwy łacińskiej lub polskiej możemy znaleźć okazy mające po 70-100 cm za niecałą złotówkę (kolcowój pospolity używany jest do rekultywacji gleby i nasadzeń przy drogach).

Jeżeli chcemy wyhodować własne goji z nasion, to najlepiej jest zakupić materiał siewny pochodzący z Chin. W przypadku innych produktów pochodzenie z Kraju Środka nie jest najlepszą rekomendacją, jednak w tym przypadku jest inaczej. Wynika to z tego, iż Chińczycy posiadają wiele odmian szlachetnych kolcowoju pospolitego, więc nasiona o pochodzeniu chińskim dadzą rośliny podobne do "rodziców", a to oznacza większą produktywność i szybsze plonowanie. Najtańszym  sposób na nabycie materiału siewnego chińskiego pochodzenia to... zakup paczki suszonych jagód goji "Made in China". W jednej jagodzie jest około 20-30 nasion. W 100 g paczce (którą można kupić za kilkanaście złotych) znajdziemy tysiące nasion. By wydobyć nasiona z suchych jagód należy je zanurzyć w wodzie (np. filiżance)  na 2-3 godziny.   

Uprawa i wymagania glebowe:
Kolcowój pospolity nie jest rośliną wymagającą jeżeli chodzi o wymagania glebowe, zadowoli go prawie każda gleba o dobrej przepuszczalności (używany jest do rekultywacji gleby). Kolcowój pospolity jest odporny na suszę, wytrzymuje mrozy do -26 stopni Celsjusza, z przykrytymi ściółką organiczną korzeniami nawet więcej.

Stanowisko w pełnym słońcu lub półcieniu, jednak owocuje lepiej w pełnym słońcu. Wymaga dość silnego przycinania.

Jako ciekawostkę można podać, że kolcowojowi pospolitemu nie przeszkadza juglon - substancja wydzielana przez orzecha włoskiego w celu "niszczenia konkurencji". Często jest zatem stosowana do tworzenia gildii roślinnych w oparciu o orzecha włoskiego czy czarnego.

Aktualizacja 1:
Okazuje się, że kolcowój pospolity jak nazwa wskazuje jest dość pospolitą rośliną rosnącą w wielu miejscach (przy drogach, torach itp.)  Pszczelarze zapewne polubią również tę roślinę, gdyż kwitnie ona od czerwca do pierwszych przymrozków cały czas produkując kwiaty i owoce. Nie jest może najbardziej produktywna, ale na jesień w pasiece przyda się zapewne każda roślina zapewniająca choć trochę pożytków dla pszczół.
Aktualizacja 2:
Na mojej stronie internetowej o permakulturze i leśnych ogrodach możesz zdobyć dużo więcej informacji o kolcowoju chińskim jagodzie goji.

Nasturcja większa

Nasturcja większa (Tropaeolum majus L) to bylina pochodząca z Ameryki południowej a uprawiana w Polsce jako jednoroczne pnącze.

Ta ciekawa roślina jest w Polsce często uprawiana na działkach, balkonach, czy ogródkach przydomowych. Dlaczego zatem poświęcam jej wpis? Ponieważ rzadko kiedy znane jest jej zastosowanie.

Głównym zastosowaniem nasturcji nie jest jej niewątpliwa wartość estetyczna, a walory kulinarne. Każda część nasturcji jest jadalna, choć w warunkach domowych najczęściej wykorzystywane są jej liście oraz kwiaty. Nasturcja to doskonała roślina sałatkowa. Jej smak przypomina rzeżuchę, lub rukolę. Dość ostry, co nadaje sałatkom lub kanapkom odświeżający smak. Kwiaty nasturcji poza tym, że ożywą pomarańczową barwą każdą sałatkę zawiera witaminę C (130mg na 100 g)

Nasturcja większa wymagania glebowe ma niewielkie. Urośnie nawet na słabych glebach, właściwie gdy ziemia pod nią będzie żyzna i bogata w azot to nasturcja bardzo się rozrośnie, jednak wyda małą ilość pomarańczowych, ozdobnych kwiatów.

Nasturcje wykorzystuje się w rolnictwie i ogrodnictwie ekologicznym. Pomarańczowe kwiaty nasturcji przyciągają mszyce. Sadząc ją między warzywami sprawimy, że mszyce zjedzą ją a nie warzywa na sprzedaż. Dodatkowo stabilna populacja mszyc zapewni pożywienie dla min. biedronek, które nie dopuszczą gwałtownego namnożenia się niechcianych miłośników naszych warzyw.

Żywokost lekarski

Żywokost lekarski (Symphytum officinale) to wieloletnia roślina z rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae) o wielkim potencjale.

Roślina ta dorasta do około 150 cm, jest to roślina miododajna, może stanowić dodatek do paszy dla zwierząt. W terminologii permakultury żywokost jest jednym z tzw. dynamicznych akumulatorów. Nazwa ta pochodzi od akumulowania różnorodnych składników odżywczych z gleby. Żywokost jest szczególnie dobry w akumulowaniu potasu. Dzięki swojemu bardzo głęboko sięgającemu systemowi korzeniowemu(dochodzącemu nawet do 2 metrów.
Wykorzystuje się te właściwości w leśnych ogrodach i nie tylko. Idealnym miejscem dla tej rośliny jest posadzenie jej pod drzewem owocowym. Drzewo korzystać będzie poprzez ograniczenie wzrostu traw, które żywokost zagłuszy oraz dostawach minerałów z głębokich warstw gleby, które są niedostępne dla korzeni drzewa.

Żywokost posiada bardzo mało celulozy i ligniny, dzięki czemu szybko się rozkłada. Sporządza się z niego "herbatkę". Jak ją przygotować? Beczkę z dziurą w dnie wypełniamy zielem żywokostu, przygniatamy zawartość beczki ciężą płytą, czy kamieniem. Herbatka(czyli wyciśnięty sok) pojawi się po kilku dniach. Zbieramy ją poprzez podstawienie pojemnika pod dziurę w naszej beczce. Herbatkę rozcieńczamy w proporcjach 1 cz herbatki oraz 15 cz wody. Używamy jako płynny, szybko działający nawóz (szczególnie dobry dla ziemniaków, pomidorów i krzewów i drzew owocowych).

Kolejnym powodem, dla którego warto uprawiać żywokost to jego wartość paszowa. Żywokost posiada od 15 do 30 % białka w suchej masie, czyli tyle samo co rośliny motylkowe. Liście żywokostu mogą być zjadane przez świnie, owce, czy drób. Po podwiędnięciu również przez krowy i króliki.

Słynne są również medyczne właściwości żywokostu: przyspiesz leczenie ran, zrost kości...

Ciekawostką jest to iż jako jedna z niewielu roślin na ziemi żywokost zawiera witaminę B12.

Żywokost jest również dobrą rośliną miododajną.

Wszystko to sprawia, że miejsce dla żywokostu powinno znaleźć się w każdym ogrodnie

Żywokost lekarski jest niestety rośliną dość ekspansywną (rozmnaża się zarówno przez korzenie jaki i nasiona). Dysponuję (w bardzo ograniczonych ilościach korzeniami specjalnej hybrydy żywokostu lekarskiego i żywokosty bulwiastego zwanej Bocking 14. Charakteryzuje się ona tym, iż akumuluje więcej potasu, jest bardziej produktywna oraz nie rozmnaża się przez rozrost korzeni oraz przez nasiona(co czyni go odpowiednim do małych ogrodów. Propagacja następuje poprzez podział korzenia.

Rokitnik zwyczajny

Rokitnik zwyczajny

Rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides) to kolejna obiecująca roślina z rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae) . To krzew, rzadziej drzewo dorastające do 7 metrów.

Owoce rokitnika, bo to one są głównym plonem z tej rośliny są w smaku bardzo kwaśne,posiadają jednocześnie posmak i zapach ananasa. Czyni to je idealnymi do produkcji syropów/dzemów itd.

Rokitnik zwyczajny przez dietetyków jest uważany za tzw. żywność funkcjonalną, czyli taką, która zarówno dobrze smakuje jak i leczy. Krzew ten zawiera kilkanaście razy więcej witaminy C niż cytryna. oprócz tego Rokitnik zawiera witaminy: E, F, K, P, kwas foliowy, prowitaminę A i D, antocyjany, flawonoidy, fos, żelazo, bor.
W medycynie wykorzystuje się właściwości rokitnika przy leczeniu poparzeń i chorób skóry.
W kosmetyce sok z owoców jest składnikiem maseczek to twarzy.

Wymagania glebowe rokitnik ma niewielkie. Najlepszym na to dowodem, jest to, iż wykorzystywany jest do rekultywacji hałd, stabilizacji wydm. Jak wszystkie rośliny z rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae) rokitnik zwyczajny również wchodzi w związki symbiotyczne z bakteriami wiążącymi azot z powietrza. Rokitnik wymaga stanowiska w pełnym słońcu.
Ciekawostką jest pochodzenie łacińskiej nazwy rokitnika hippos – koń, pháo – błyszczę. Uważa się, iż starożytni Grecy karmili liśćmi rokitnika konie, co sprawiało, że miały lśniącą sierść.

Do największych wad rokitnika należy to, iż owoce mocna przytwierdzone są do szypułek, jednocześnie są bardzo delikatne i niejednokrotnie pękają podczas zrywania. Czyni to zbiór ręczny powolny.

Oliwnik wielokwiatowy

W dzisiejszym poście przedstawiona zostanie roślina z rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae). Jest to niezwykle ciekawa i obiecująca rodzina. Krzew ten zwany jest również w angielskiej literaturze jako gumi.

Oliwnik wielokwiatowy (Elaeagnus multiflora).
Ten zrzucający na zimę liście krzew dorasta do 3 metrów. Pochodzi ze wschodniej Azji.

Charakterystyczną cechą jest piękny zapach wydzielający sie podczas kwitnienia(roślina miododajna). Kwitnie intensywnie w środku wiosny. Owoce mają wielkości małych wiśni mają kształt kulisty lub owalny i pojawiają się na latem,. Smak ma słodko kwaśny, troszkę cierpki.

Posiada bardzo dużo likopenu - substancji o właściwościach przeciwnowotworowych. Oprócz tego owoce te są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych - cecha dość niezwykła wśród owoców. Owoce tego oliwnika zawierają sporo mikroelementów witaminy A, C, E.

Wymagania glebowe oliwnik wielokwiatowy ma niewielkie - gleba musi mieć dobry drenaż. To właściwie wszystko. Roślina ta urośnie nawet na "najgorszym piachu". Oliwnik wielokwiatowy jak wszystkie gatunki z rodziny oliwnikowatych Elaeagnaceae wiąże azot z powietrza (a właściwie to bakterie korzeniowe, z którymi oliwniki wchodzą w związki symbiotyczne). Zatem można używać i używa się oliwnika wielokwiatowego do poprawy żyzności gleby, zwłaszcza w leśnych ogrodach.
Oliwnik wielokwiatowy wymaga stanowiska w pełnym słońcu. Bardzo dobrze nadaje się na żywopłoty, jest również wybitnie odporny na susze oraz silny wiatr.

Witam wszystkich

Serdecznie witam wszystkich na blogu poświęconym ciekawym, rzadkim, zapomnianym lub po prostu niedocenianym roślinom użytkowym. Ideą bloga jest by wszystkie z opisywanych tu roślin można było uprawiać w Polsce, w ogrodzie lub w przypadku wyjątkowo cennych właściwości na parapecie.
Zapraszam do lektury!