sobota, 20 marca 2010

Kotewka orzech wodny

Kwiat kotewki

Kotewka orzech wodny (Trapa natans) to gatunek rośliny, która w Polsce z powodu niskich temperatur rośnie jak jednoroczna. Różne źródła nie są jednak zgodne, czy w cieplejszym klimacie jest to również roślina jednoroczna, czy wieloletnia. Ta wodna roślina bywa w niektórych cieplejszych krajach uprawiana dla swych jadalnych nasion.

Kotewka to jedna z tych zapomnianych przez nowoczesne, europejskie rolnictwo roślin. Jak się okazało są dowody na to, że zajadano się nią w Europie już ponad 6 tysięcy lat temu. Jeszcze 150 lat temu można było kupić go jesienią na targach.
Orzechy kotewki
W smaku orzechy kotewki przypominają kasztany jadalne. Je się je na surowo i po upieczeniu. Pieczenie ułatwia również wydobycie orzecha z łupiny. Kotewkę można również po upieczeniu przerobić na mąkę. Zakupione przeze mnie kiedyś obrane i w puszce "kasztany wodne" (z ang. water chestnut) - bo tak również są czasami nazywane, mi osobiście nie smakowały. Miały dość nieprzyjemny jakby "pleśniowy" posmak, podobny do pędów bambusa. Jadłem te produkty tylko z puszki, więc mogło to i pewnie wpływało na jakość i smak. Połączenie bambus i kotewki jest nieprzypadkowe, gdyż rośliny te stanowią bardzo istotny składnik kuchni orientalne - zwłaszcza chińskiej i indyjskiej. Kotewka nawet gdy jest długo gotowana pozostaje chrupka i soczysta - cecha dość niezwykła jak na warzywo.

Plony:
W południowo-zachodniej Japonii i środkowych Chinach plony dochodziły do 1000 g na m2 czyli 100 ton na ha. W Polsce przebiega północna granica zasięgu tej rośliny, więc potencjalny plon będzie pewnie dużo mniejszy.

Jak uprawiać kotewkę orzech wodny?
Kotewka orzech wodny jak nazwa wskazuje jest rośliną wodną, może rosnąć w wodach o głębokości do 60 cm. Wymaga pozycji w pełnym słońcu, wody raczej ciepłej i trochę kwaśnej. Kotewka rośnie najlepiej w wodach bardzo żyznych z warstwą organicznego mułu. Kotewkę rozmnaża się przez nasiona. Należy je jesienią zebrać i trzymać w wodzie (np. w słoiku) w chłodnym ale wolnym od mrozu miejscu.Na wiosnę każde nasiono wkłada się do doniczki z ziemią i zanurza kilka centymetrów pod wodą.

W USA wykorzystuje się duże zapotrzebowanie kotewki na substancje odżywcze do oczyszczania ścieków z mleczarni czy przemysłowych ferm krów mlecznych. Umożliwia to produkowanie wartościowego produktu z wykorzystaniem trudnej do zużycia gnojowicy.


Kotewka orzech wodny jest w Polsce pod ścisłą ochroną, dlatego pozyskiwanie nasion z naturalnych stanowisk jest zabronione. Nie byłoby to również najbardziej produktywne, gdyż produktywne odmiany dają o 100% większe plony niż odmiany "dzikie". Kotewka orzech wodny mimo wszystko jest nadal bardzo młodym, jeszcze praktycznie nie uszlachetnionym gatunkiem rośliny o dużym potencjale.

Z łupin tego "orzecha" można wytwarzać etniczne ozdoby.

W Polsce rynek na ten produkt nie istnieje. Potencjalnymi odbiorcami mogą jednak być:
  • społeczności Azjatów
  • miłośnicy kuchni orientalnej
  • restauracje orientalne